WOLONTARIAT to JA i TY, razem MY
Organizatorzy konferencji WOLONTARIAT to JA i TY razem MY Jolanta Opaluch, Paweł Iwanowski i Krzysztof Piłat, zachęcając nauczycieli, którzy w szkole wspierają uczniów w zakresie pracy społecznej, do udziału w konferencji, podkreślali cel spotkania, jakim było inspirowanie do działań społecznych i organizacji wolontariatu oraz wymiana przykładów dobrych praktyk.
W programie miały miejsce wystąpienia: Iwony Olkowicz realizującej programy wolontariackie przez Wiatraki Mazur we współpracy ze szkołami; ks. dra Ryszarda Sawickiego zastępcy dyrektora Caritas Diecezji Ełckiej zajmującego się m.in. Szkolnymi Kołami Caritas, Pawła Iwanowskiego o rozwijaniu kompetencji kluczowych w programie społecznym Szlachetna Paczka.
Podczas panelu dyskusyjnego poruszane były zagadnienia dotyczące kierunków rozwoju wolontariatu w szkołach, kompetencji jakie szkoła kształci u uczniów angażujących się w wolontariat oraz sposobów angażowania uczniów i planowania działań społecznych w szkole.
Iwona Olkowicz przedstawiła wolontariat przez pryzmat działalności organizacji pozarządowej zapraszającej do współpracy szkoły. O przedsięwzięciach Wiatraków Mazur powiedziała: Działamy po to, żeby młodzież z Mazur potrafiła sobie radzić w dorosłym życiu. Chcemy, aby młodzi ludzie czuli się sprawczy i dbali o swoje otoczenie. Szkolimy i wspieramy dorosłych, angażujemy w działania społeczne seniorów. Młodzież z mazurskich wiosek, ma utrudniony start w dorosłe życie. Są mniej pewni siebie, często czują się gorsi niż rówieśnicy z miast. Brakuje im umiejętności społecznych m.in. pracy w grupie, szukania kompromisów, formułowania i obrony argumentów, pewności siebie, asertywności czy krytycznego myślenia. A to są umiejętności niezbędne do bycia dobrym pracownikiem i do radzenia sobie w życiu dorosłym. Co potwierdzają badania oczekiwań pracodawców, którzy wskazują jako bardzo pożądane kompetencje osobowe i interpersonalne.
Iwona Olkowicz przybliżyła interesujące działania, takie jak „Program poMOCni”, gdzie w oparciu o pomysły i kreatywność młodzieży rozwijany jest aktywny wolontariat. W „Programie poMOCni” wolontariusze POmagają innym i rozwijają swoje superMOCe.Organizowany jest Festiwal Filmików „Wolontariat – o tym się MOVIE” promujący aktywność, kreatywność i zaangażowanie młodych, a także uczy ich kompetencji cyfrowych. W tym wydarzeniu młodzi mogą zobaczyć siebie i swoją działania na dużym ekranie. Uruchomiono Mazurską Ligę Debat Oxfordzkich wśród młodzieży szkolnej, podczas których młodzi uczą się wystąpień publicznych, kultury wypowiedzi, sztuki debatowania i umiejętności weryfikowania informacji, czyli kluczowych kompetencji na miarę XXI wieku.
Co to daje młodzieży?
JA: rozwój osobisty; atrakcyjniejsze cv; uczenie się przez działanie; rozwój kompetencji społecznych: komunikatywność, praca zespołowa, współpraca z otoczeniem, odpowiedzialność, planowanie; doświadczanie nowych sytuacji – poznawanie siebie; niematerialne korzyści: doświadczenie, satysfakcja, nowe relacje.
TY: praktyczna nauka empatii; uważność na drugiego człowieka; zaufanie; wiem na kim mogę polegać.
MY: moc sprawcza grupy; zmniejszenie poczucia osamotnienia; dbałość o dobro wspólne; nowe przyjaźnie; wzajemne wsparcie; bycie częścią drużyny; uzupełnianie mocy w zespole; moja słabość może być twoją mocną stroną.
Prelegentka zachęcała do sięgnięcia po poradnik poMOCNI są wśród nas – jak organizować młodzieżowy wolontariat dostępny na stronie https://wiatrakimazur.org.pl/pomocni/wp-content/uploads/2023/09/WM-poMOCNI_26.09.2023.pdf
Ks. dr Ryszard Sawicki w wystąpieniu Barwy wolontariatu podkreślił duchowy wymiar zagadnienia. Odwołał się do słów z wizyty apostolskiej Ojca Świętego Jana Pawła II w Ełku 8 czerwca 1999 r. (fragment homilii): (…) Krzyk biednych” (Hi 34, 28) całego świata podnosi się nieustannie z tej ziemi i dociera do Boga. Jest to krzyk dzieci, kobiet, starców, uchodźców, skrzywdzonych, ofiar wojen, bezrobotnych. Biedni są także wśród nas: ludzie bezdomni, żebracy, ludzie głodni, wzgardzeni, zapomniani przez najbliższych, przez społeczeństwo, poniżeni i upokorzeni, ofiary różnych nałogów. Wielu z nich próbuje nawet ukryć swoją ludzką biedę, ale trzeba umieć ich dostrzec (…). Krzyk i wołanie biednych domaga się od nas konkretnej i wielkodusznej odpowiedzi.
Jesteście znakiem nadziei w naszych czasach św. Jan Paweł II
Służba w wolontariacie to wybór, który czyni człowieka wolnym, a zarazem otwartym na potrzeby innych papież Franciszek.
Podkreślił, że szkolne koła Caritas to przestrzeń, w której spotykają się uczniowie pragnący zaangażować się w wolontariat Caritas, a wolontariat to dobrowolna i bezinteresowna pomoc potrzebującym, która wynika z potrzeby serca i wrażliwość na drugiego człowieka.
Ustawa, na podstawie której funkcjonują szkolne koła Caritas i inne formy wolontariatu szkolnego, to ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1327). Jest w niej rozdział poświęcony wolontariatowi i dotyczy tego, jakie prawa ma wolontariusz oraz jakie obowiązki ma podmiot, na rzecz którego podejmowane są działania wolontariackie. W ustawie tej znajdziemy np. postanowienia dotyczące obowiązkowego ubezpieczenia dla wolontariusza, zaświadczeń o wolontariacie oraz kwestie dot. porozumienia/umowy z wolontariuszem.
Drugą ważną ustawą, na podstawie której działają SKC, jest Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082). Znajdziemy w niej informacje dotyczące m.in. zadań statutowych szkoły, w tym zadań dotyczących wolontariatu.
Prelegent wskazał poradnik „#DOBRAJESTWIECEJ – poradnik dla opiekunów szkolnych kół Caritas”
I omówił rozliczne dzieła i miejsca, gdzie można włączyć się do wolontariatu.
Paweł Iwanowski w wystąpieniu Wolontariat rozwijający kompetencje na przykładzie „Szlachetnej Paczki” przedstawił swoje doświadczenia, ponieważ jest trenerem wewnętrznym, specjalistą ds. wdrożeń, koordynatorem regionalnym, liderem rejonu Gołdap i wolontariuszem Szlachetnej Paczki.
Działanie „Szlachetnej Paczki” Paweł omówił w ten sposób: Zmieniamy świat na dobre. Dajemy mądrą pomoc. Mądre pomaganie to więcej niż działanie na rzecz dobra. Mądre pomaganie zostawia ślad. Zmienia. My mądrze pomagamy. Zmieniamy. Kiedy pomagamy Rodzinom w potrzebie, zmieniamy nie tylko ich życie, ale też często ich i nasz świat. Ze świata biedy na świat bezpieczniejszy, z możliwościami, świat, w którym patrzymy na innych z nadzieją, większą empatią i wrażliwością. Zmieniamy wiele małych światów, zmieniając w ten sposób nasz wspólny świat. Niektóre powiedzenia mają w sobie piękną, dobrą dwuznaczność – “na dobre” może oznaczać “na lepsze”, ale też “na długo, na zawsze”. To ważna dla nas dwuznaczność, jednocześnie bardzo jasno opisująca nasz charakter i cel działania naszego programu.
Jak pomaga Szlachetna Paczka?
Rodziny w potrzebie
Szukamy ludzi, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej. Osoby starsze i osamotnione, rodziny wielodzietne, poszkodowani w wyniku nieszczęśliwego wypadku, osoby z niepełnosprawnościami i chore. Paczka dociera do tych, którzy często z trudnościami są pozostawieni sami, z dala od wzroku drugiego człowieka. Nie proszą o pomoc, mimo że bardzo jej potrzebują. Pomagamy im tak, jak sami byśmy chcieli, by ktoś nam pomógł, gdy nas dotknie bieda. Pomagamy tak, żeby zmiana, którą przynosimy, była na dobre.
Wolontariuszki i Wolontariusze
Wolontariat w Paczce zaczyna się od braku zgody na ubóstwo i wykluczenie. Za tym idzie działanie skierowane w stronę zmiany małego świata blisko nas, świata potrzebujących w okolicy. Ta pomoc niesie dobro i daje nadzieję na zmianę w życiu. Bez Wolontariuszek i Wolontariuszy nie byłoby Paczki, to oni są jej sercem. To oni docierają do Rodzin, które dotknęła bieda czy tragedia. Poznają ich historię, starają się o poprawę ich losu.
Darczyńczynie i Darczyńcy
To grupa wrażliwych ludzi, którzy nie są obojętni na innych. Łączą się, by przywracać siłę, godność tym, którzy mają trudniej. Paczkę przeważnie robi średnio ok. 30 osób! Może ją zrobić każdy – w domu, w szkole, w pracy. Chcemy, aby w Darczyńcach i Darczyńczyniach była jak największa radość pomagania dzięki kontaktowi z Wolontariuszem lub Wolontariuszką, dzięki poznaniu reakcji obdarowanej Rodziny. Szczęście, wzruszenie, poczucie bycia ważnym w czyimś życiu – to tylko niektóre z emocji, jakie Paczka wywołuje u pomagających.
Ścieżka doświadczeń wolontariuszy/ek SzP składa się z etapów: rekrutacja i wdrożenie, współpraca z zespołem, praca z rodziną, praca z darczyńcą, weekend cudów i podsumowanie pracy.
Idea mądrej pomocy
Mądra Pomoc to zapewnienie Rodzinom z Paczki dokładnie tego, czego potrzebują, poprzez nawiązanie relacji, która daje nadzieję na zmianę życia. Pomagamy po to, by ludzie mogli pomóc sobie sami.
Dążymy do tego, by ludzie byli w stanie samodzielnie rozwiązywać swoje problemy, radzić sobie z wyzwaniami oraz realizować swoje marzenia.
Kompetencje rozwijane przez wolontariuszy
Poszukiwanie możliwości własnego rozwoju poprzez udział w szkoleniu stacjonarnym oraz szkoleniu e-learningowym dla wolontariuszy SZLACHETNEJ PACZKI;
Działanie w zespole - poprzez udział w spotkaniach organizacyjnych prowadzonych przez Lidera Rejonu lub Lidera Zespołu, raportowanie realizacji zadań według określonych wytycznych oraz bieżącą pomoc Liderowi Zespołu/Liderowi Rejonu;
Komunikacja interpersonalna, obejmująca umiejętności budowania i utrzymywania kontaktów;
Planowanie własnej pracy w krótkiej i długiej perspektywie;
Wprowadzenie do bazy danych ankiet i sporządzonych opisów rodzin i seniorów włączonych do Projektu;
Budowanie marki programu i wolontariatu - udział w happeningach i spotkaniach promujących SzP w rejonie, dbanie o dobrą opinię programu;
Archiwizowanie dokumentów zawierających dane osobowe rodzin potrzebujących zgodnie z wytycznymi;
Praca systemowa z Rodziną w projektach realizowanych w ramach Szlachetnej Paczki, wprowadzanie do systemu informatycznego danych zebranych podczas spotkania z Rodziną.
Sfera kształtowanych postaw jest szczególnie szlachetna: Dostrzeż to, co piękne w człowieku! Inspiruj! Pokazuj szanse i możliwości. Uwierz, że dadzą radę! Daj przestrzeń do wzrostu!
Konferencja wypełniła swoje cele, ponieważ już bezposrednio po spotkaniu zawiązały się liczne kontakty i padły propozycje wspólnych działań w zakresie pracy społecznej młodzieży.
